بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام

دسته: اقتصاد
بازدید: 132 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 46 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 67

تحیات و درود نامحدود بر والاترین معلم و مربی انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص) که با مدد وحی الهی و کتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم و رهنمودهای درخشان فرهنگ و تمدن آشنا ساخته است، و همچنین بر امامان و پیشوایان راه حق که همواره اهتمام و عنایات خود را بر تعلیم و تربیت جامعة بشری مصروف داشته اند موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن ، مطلبی است که

قیمت فایل فقط 4,900 تومان

بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام

مقدمه

سپاس فراوان آفریدگاری را سزا است که جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات و نیازهای بشر سامان داده و با تدبیر حکیمانة خود آنرا پرورده است.

تحیات و درود نامحدود بر والاترین معلم و مربی انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص) که با مدد وحی الهی و کتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم و رهنمودهای درخشان فرهنگ و تمدن آشنا ساخته است، و همچنین بر امامان و پیشوایان  راه حق که همواره اهتمام و عنایات خود را بر تعلیم و تربیت جامعة بشری مصروف داشته اند.

موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن ، مطلبی است که از دیر باز و زمانهای بسیار دور توجه بشر را به خود معطوف ساخته و در تمام عصرهای گوناگون زندگانی انسان ما از اهمیت والائی برخوردار بوده است.

علاوه بر پیامبران الهی که رسالت و مسئولیت تعلیم و تربیت جوامع بشری را بعهده گرفته بودند دانشمندان و اندیشمندان هرجامعه و ملتی همگام با آنان در این رهگذر می کوشیدند دانشمندان آن کتابها و رساله های فراوانی در این زمینه ساخته و پرداخته اند، و پیوسته کوششهای آنان هنوز در این زمینه به وضوح چشمگیری ادامه دارد. این ادعا گزافه گوئی نیست زیرا دانش و بینش بنیاد و اساس هرگونه اصلاح و زمینه برای پیشرفت هر جامعه ترقی خواه  می باشد. تعلیم و تربیت است که می تواند این بینش و دانش را برای جامعه تضمین نموده و رسالت نشر علم و تقویت عقل و تهذیب نفوس مردم را بخوبی اداء نماید.

تعریف موضوع تحقیق

تحقیق در زمینه تعلیم و تربیت و روشهای آن در تاریخ تعلیم و تربیت انسان بخصوص جهان معاصر تازگی ندارد ولی با توجه به اهمیتی که روشها برای دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت دارند الخصوص از این نظر دیدگاه معصومین علیه السلام عنوان این تحقیق است.

قسمت عمده ای از مشکلات اخلاقی بر اساس روشهای تربیتی نادرست و غیر اسلامی ایجاد می گردد . مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در اسلام نشان می دهد تربیت انسان متقی، مؤمن متعهد و خداجو بر اساس روشهای اصول الهی. اسلامی امکان پذیر است. در منابع معتبر اسلامی آیات و روایات بسیاری در زمینه های اصول و روشهای تربیتی اسلام آمده است.

هدفهای کلی و آرمانی تحقیق

اهداف کلی و آرمانی این تحقیق به دو قسمت تقسیم می شود، خود موضوع تحقیق و پیشنهادها. از آنجا که اهداف تعلیم و تربیت یک کشور باید با توجه به فلسفه اجتماعی مردم و ارزشهای مورد توافق یک جامعه تدوین شود، لذا در این تحقیق روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین مورد بررسی قرار گرفته که بینش اسلام و قرآن و بینش انبیاء الهی است. با توجه به اینکه روشهای تعلیم و تربیت برگرفته از قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام می باشد. این روشها در جوامع اسلامی مخصوصاً ایران مورد استفادة نهادهای آموزشی پرورشی قرار می گیرد. و از سویی الگوهای واقعی تعلیم و تربیت اسلامی ائمه معصومین می باشد که سعی در پژوهش و بررسی روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین ضروری می باشد.

سؤالهای ویژه تحقیق

1-   نظر معصومین علیه السلام درباره شخصیت دادن و محّبت به کودکان و نوجوانان یک روش تربیتی چیست؟

2-   اهمیت تربیت کودک در خردسالی از دیدگاه معصومین علیه السلام چیست؟

3-   دیدگاه معصومین دربارة نقش خانواده در تربیت کودک چیست؟

4-   آیا تربیت امکان پذیر نیست؟

روش تحقیق

از آنجا که این تحقیق سعی دارد، روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین علیه السلام در کتب منابع اصلی مورد بررسی قرار دهد و مشخص کند روشهای تربیتی معصومین برای هدایت و راهنمائی انسان به سوی خداوند متعال و سعادت دنیا و آخرت دارای جنبه کاربردی می باشد.

از آنجا که در این تحقیق سعی دارد ، روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین علیه السلام در کتب و منابع اصلی مورد بررسی قرار دهد و مشخص کند روشهای تربیتی معصومیت برای هدایت و راهنمائی انسان به سوی خداوند متعال و سعادت دنیا و آخرت دارای جنبه کاربردی می باشد.

اهمیت و ارزش تحقیق

از آنجا که منابع مهم تعلیم و تربیت اسلامی بعد از قرآن کریم و احادیث و روایات رسیده از ائمه معصومین علیهم السلام می باشد، و آثار این احادیث در تربیت مسلمانان بر هیچ فرد منضفی جای ابهام و تردید باقی نمی گذارد این تحقیق در نظر دارد که تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین (ع) را از کتب و منابع  غنی اسلام  مورد بررسی قرار دهد.

قسمت عمده ای از مشکلات اخلاقی بر اساس روشهای تربتی نادرست و غیر اسلامی ایجاد می گردد مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در اسلام نشان می دهد تربیت انسان متقی، مؤمن و متعهد و خداجو بر اساس روشهای اصول و الهی اسلامی امکان پذیر است. در منابع معتبر اسلامی آیات و روایات بسیاری در زمینه های اصول و روشهای اسلام آمده است.

تعریف واژه ها یا اصطلاحات تحقیق

معنی لغو تربیت

«این کلمه در زبان عربی از «ربی، یربی» به معنای تهذیب ، جهت دادن، تدبیر، و رهبری کردن و غذا دادن آمده است. و فضل نور با ، یربو» به معنی زیاد شدن و نمو کردن می باشد.[1]

تربیت از نظر اصطلاحی

«تربیت عبارت است از : پرورش دادن، یعنی استعدادهای درونی را که بالقوه در یک شئی موجود است به فعلیت در آوردن و پروردن. »[2]

معنی تعلیم :

«عبارت است از یاد دادن به طوری که نیروی فکری را پرورش و استقلال بدهد و قوة ابتکار او را زنده کند. [3]

معنی لغوی الگو

«روبر، مدل ، سرمشق، مقتدی ، اسوه، فدوه ، مثال ، نمونه»

معنی اصطلاحی

روش سرمشق گیری یا الگو برداری از رفتار دیگران از طریق مشاهدة رفتار آنان است.

سابقة موضوع تحقیق

در این فصل ابتدا تعریف دین تربیت ویژگیهای روش اسلامی تعلیم و تربیت

بعضی تعلیم و تربیت را انتقال معلومات و مهارتها می دانند. عده ای تصور می کنند تعلیم و تربیت یعنی تشکیل عادات و صفحات معین در فرد پاره ای تعلیم و تربیت را آشکار ساختن استعدادهای فرد می دانند. بین مربیان اشخاصی هستند که تصور می کنند تعلیم و تربیت یعنی آماده کردن فرد برای زندگی اجتماع معین و آشنا ساختن وی به آداب و رسوم و عقاید و افکار خاص بعضی از مربیان تعلیم و تربیت را عبارت از ایجاد و تأسیس محیط مساعد برای ارضای رغبتها و تمایلات شخصی فرد می دانند به نظر عده ا تعلیم و تربیت رهایی یافتن فرد از آداب و قیود اجتماعی و فراهم کردن وضع طبیعی برای اوست علاوه بر این تعاریف نظریات صحیح دربارة ماهیت تعلیم و تربیت گفته اند : تعلیم و تربیت راهنمای جنبه هایی مختلف رشد شخصیت فرد، یعنی جنبه بدنی جنبه عقلانی، جنبه عاطفی، جنبه اجتماعی ، جنبه دینی ، جنبه هنری و جنبه اخلاقی است . اما از دیدگاه اسلام تعلیم و تربیت عبارت از مجموعه ای اعمال یا تأثیرات عمدی و هدفدار یک انسان (مربی) بر انسان دیگر متربی ، بویژه عمل یا تأثیر فرد بالغ و مجرب بر کودک و نوجوان به منظور ایجاد صفات اخلاقی و علمی، یا مهارتهای حرفه ای به عبارت دیگری ؛ تعلیم و تربیت عبارت است از فراهم کردن زمینه ها و عوامل به فضلیت رساندن با شکوفا ساختن استعدادهای شخص در جهت رشد و تکامل اختیاری او به سوی هدفهای مطلوب و بر اساس برنامه ای سنجیده شده. [4]

ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت

نقش شگفت انگیز تعلیم و تربیت در زنذگی انسان و حتی حیوان، بر هیچ خردمندی پوشیده نیست و تاکنون هم ضرورت آن مورد تردید قرار نگرفته است چرا که تعلیم و تربیت صحیح می تواند فرد را به اوج ارزش ها برساند و اگر غلط افتد وی را به سقوط کشاند، زیرا آدمی در آغاز ولادتش فاقد علم و ادراک و تربیت و کمال است و به تدریج با تعلیم و تربیت مستقیم و غیر مستقیم استعدادهای بالقوة او به فعلیت می رسد و رشد و تکامل می یابد چنانکه قرآن مجید می فرماید : « والله اخرجکم من بطون امهاتکم لاتعلمون شیئاَ و جعل لکم السمع و الابصار و الافیده لعلکم تشکرون».[5]

و خداوند شما را از شکم مادرانتان بیرون آورد، در حالی که هیچ نمی دانستید و برای شما گوش و دیدگان و دلها قرار داد تا شکرگزار باشید.»

از این رو مکتب اسلام برای تربیت در تمام مراحل و مقاطع زندگی دستورهای ویژه ای داده است تا انسان از کودکی در کانون خانواده و در آغوش والدین ، معلم و فرهنگ محیط، تعلیم و تربیت مناسب و لازم را ببیند و برای مراحل عالیتر زندگی انسانی آماده شود و پرورش یابد.

بر اساس شکوفایی استعدادها و ارزش های والای انسانی مبتنی بر تعلیم و تربیت است و انسان شدن انسان و وصولش به کمال نهایی همه مرهون تعلیم و تربیت صحیح است.

تعلیم و تربیت در اسلام

نخستین حرکت در مسیر تعلیم و تربیت اسلامی با پیغمبر اکرم (ص) بوده است پیغمبر اسلام ضمن انجام رسالت و دعوت به دین جدید، همچنین رهبر و رئیس حکومت، مربی و معلم با نفوذ نیز بود. زیرا در آسنانه قرن هفتم میلادی اختر تعلیم و تربیت به گونة دیگری رقم خورد اولین آیات وحی بر پیامبر گرامی اسلام (ص) نازل گردید و با خطاب مبارک «اقراء و ربک الاکرم الذی علم بالقلم ، علم الانسان ما لم یعلم[6]، تعلیم و تربیت منشاء الهی یافت و به تعبیر برخی از عالمان و اندیشمندان اسلامی از اشرف ضاعات عالم شد. [7]

در همین آیات اولیه به عنوان نخستین سند مدون تعلیم و تربیت اسلامی بر دو عنصر بنیاد دین تعلیم و تربیت یعنی کسب دانش و از یک سو تعالی انسانی از سوی دیگر تأکید می شود.

روش تعلیم و تربیت در ایران بعد از اسلام

پس از ظهور نهضت اسلامی یعنی از عهد پیشوای اسلام و خلفای راشدین تا قرن دوم و سوم هجری مهمترین مرکز تجمع و تعلیم و تربیت مسلمانان «مسجد» بود در ایران نیز در غالب بلاد مهم نظیر بخارا، نیشابور و بلخ و غیره مساجد بزرگی وجود داشت که در آن جا مدرسان بزرگ به کار تعلیم و تربیت مشغول بوده اند غیر از مساجد که قرنها مرکز تعلیم و تربیت مسلمانان بود از قرن چهارم به بعد ایرانیان برای تعلیم و دانش ها و علوم معموله عصر خویش، به تأسیس مدارس جدیدی مبادرت کردن، در شاهنامه فردوسی در موارد مختلف از لغت فرهنگ و فرهنگیان و روش تعلیم و تربیت کودکان سخن به میان آمده است.

مهمترین مراکز تعلیم و تربیت :

در آغاز نهضت اسلامی برخلاف روزگار ما، برای تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان دانشجو و طلاب، محل و ساختمان مخصوصی آماده و مهیا نمی کردند، بلکه چون تعلیم و تربیت ریشه و بنیان مذهبی داشت را داوطلبان علوم دینی در مساجد، محفلها و حلقاتی تشکیل می دادند و اوقات تعلیم و موقعی بود که مردم از عبادت فارغ شده رو به مسجد نیاز نداشتند هر استادی به ستونی تکیه می زد یا در گوشه ای رواق می نشست و تعمین گرد او حلقه می زدند. برای تعلیم الفباء و کلام ا... در عده ای از مساجد مکتب بر پا می شد. شرط ورود به مکتب فقط این بود که کودک از عهده شست و شو و طهارت خود برآید بنابراین معمولاً پنج تا شش سالگی طفل را به مکتب می گذاشتند. بعضی از مکاتب در خانة مکتب دار و برخی در دکانها تشکیل می شد. [8]

دین چیست؟  

در قاموس و فرهنگهای عربی دین و مشتقات آن به مفاهیم مختلفی از قبیل اعتقاد، قهر، حکم و داوری، سیاست و تدبیرها محاسبه، خلق و عادت، مجازات، طاعت، خضوع و جز آنها معنی شده است که همة آنها با مفهوم دیانت در محاورات و مکالمات امروزة ما مرادف می باشد، در قرآن نیز دین به معنی شریعت و آئین و جز ایر و حساب  و جز آنها به کار رفته است، چنانکه کلمة دین در آیة «اِن الدین عندا… لاسلام» به معنی شریعت است، و در آیة «مالک یوم الدین» به معنی حساب و جزاء می باشد.

بشر در هر عصری به این نیازمند است :

یکی از نکاتیکه قرآن در این مورد بدان اشاره کرده است آیه «فاقم وجهک للدین حنیفاً فطره ا… التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق ا… ذللک الدین القیم و لکن اکر الناس لایعلمون»

خداوند در این آیه یادآوری می کند : دین ، هماهنگ با فطرت و طبیعت انسانی و بنابراین همیشه بصورت یک احتیاج قطعی و ضروری بشر، خودنمائی می کند.

تربیت و اقسام آن

تربیت عبارت از پرورش کودک در تمام نواحی وجود او است. جهات وجودی یک کودک، متعدد است. و بنابراین تربیت و پرورش برحسب این جهات مختلف خواهد بود.

1-   پرورش بدنی :

برای آنکه کودک سالم و نیرومند باشد و بتواند در مقابل بیماریها مقاومت نماید.

---

جهت دریافت فایل بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 4,900 تومان

برچسب ها : بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام , دانلود بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام , بررسی تعلیم و تربیت اسلامی , تربیت , , تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین , تعلیم و تربیت اسلامی , تعلیم و تربیت , اقتصاد , , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه