بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام

دسته: معارف اسلامی
بازدید: 131 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 46 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 66

مقدمه سپاس فراوان آفریدگاری را سزا است که جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات و نیازهای بشر سامان داده و با تدبیر حکیمانة خود آنرا پرورده است تحیات و درود نامحدود بر والاترین معلم و مربی انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص) که با مدد وحی الهی و کتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم و رهنمودهای درخشان فرهنگ و تمدن آشنا ساخته است، و همچنین بر

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

  بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام

فهرست مطالب

عنوان                                                                                        صفحه

فصل اول :                                                                                       6

مقدمه                                                                                              7     تعریف موضوع تحقیق                                                                       8

سؤالهای ویژه تحقیق                                                                           9

روش تحقیق                                                                                      9

اهمیت و ارزش تحقیق                                                                        10

معنی لغوی تربیت                                                                             10

تربیت از نظر اصطلاحی                                                                     11

معنی تعلیم                                                                                      11

معنی لغوی الگو                                                                               11

معنی اصطلاحی                                                                               11

فصل دوم                                                                                       12

سابقة موضوع تحقیق                                                                         13

ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت                                                            14

تعلیم و تربیت در اسلام                                                                       15

مهمترین مراکز تعلیم و تربیت                                                               16

دین چیست؟                                                                                     17

ویژگیهای روش اسلامی                                                                 19

تعریف تربیت                                                                               20

ویژگیهای تعلیم و تربیت اسلامی                                                       21

تفاوتهای فردی از نظر قرآن کریم                                                      25

انواع وراثت                                                                                  27

ویژگیهای رفاقت جوانان                                                                 31

مراحل تربیت                                                                               32

اهمیت تربیت کودک در خردسالی                                                     33

پرورش ایمان و اخلاق                                                                             33

اهمیت رورش و تربیت اسلامی                                                                  34 احترام به شخصیت کودکان                                                                   35

نتایج کرامت و یا حقارت شخصیت                                                    37

تحولات فرهنگ و تعلیم و تربیت                                                        38

احتیاجات جامعه و تعلیم و تربیت                                                      40

فلسفه اجتماعی و تعلیم و تربیت                                                        41

تنبیه غیر بدنی                                                                                        42

تشویق                                                                                       46

نیاز کودکان به تحسین                                                                            49

آیا تربیت امکان پذیر نیست                                                              50

روش الگویی                                                                                52

تربیت در گذشته                                                                           53

تعلیم و تربیت نوین                                                                        54

بازیابی فکری                                                                               55

اجتماعی ساختن محیط تربیتی                                                          55

تحول تربیتی چگونه به وجود آمد؟                                                    56

پرورش اخلاقی                                                                                      58

تربیت اجتماعی                                                                                       59

نقش بازی در تربیت                                                                      60

مسؤولان تربیت و مسؤولیت سنگین آنها                                            61

عوامل مؤثر در تربیت و ضرورت هماهنگی بین آنها                              62

فصل سوم                                                                                  64

روش تحقیق                                                                                65

روش جمع آوری اطلاعات                                                              65

فصل چهارم                                                                                66

یافته های تحقیق                                                                           67

فصل پنجم                                                                                  68

پیشنهادها                                                                                   69     

فهرست منابع                                                                               70

مقدمه

سپاس فراوان آفریدگاری را سزا است که جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات و نیازهای بشر سامان داده و با تدبیر حکیمانة خود آنرا پرورده است.

تحیات و درود نامحدود بر والاترین معلم و مربی انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص) که با مدد وحی الهی و کتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم و رهنمودهای درخشان فرهنگ و تمدن آشنا ساخته است، و همچنین بر امامان و پیشوایان  راه حق که همواره اهتمام و عنایات خود را بر تعلیم و تربیت جامعة بشری مصروف داشته اند.

موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن ، مطلبی است که از دیر باز و زمانهای بسیار دور توجه بشر را به خود معطوف ساخته و در تمام عصرهای گوناگون زندگانی انسان ما از اهمیت والائی برخوردار بوده است.

علاوه بر پیامبران الهی که رسالت و مسئولیت تعلیم و تربیت جوامع بشری را بعهده گرفته بودند دانشمندان و اندیشمندان هرجامعه و ملتی همگام با آنان در این رهگذر می کوشیدند دانشمندان آن کتابها و رساله های فراوانی در این زمینه ساخته و پرداخته اند، و پیوسته کوششهای آنان هنوز در این زمینه به وضوح چشمگیری ادامه دارد. این ادعا گزافه گوئی نیست زیرا دانش و بینش بنیاد و اساس هرگونه اصلاح و زمینه برای پیشرفت هر جامعه ترقی خواه  می باشد. تعلیم و تربیت است که می تواند این بینش و دانش را برای جامعه تضمین نموده و رسالت نشر علم و تقویت عقل و تهذیب نفوس مردم را بخوبی اداء نماید.

تعریف موضوع تحقیق

تحقیق در زمینه تعلیم و تربیت و روشهای آن در تاریخ تعلیم و تربیت انسان بخصوص جهان معاصر تازگی ندارد ولی با توجه به اهمیتی که روشها برای دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت دارند الخصوص از این نظر دیدگاه معصومین علیه السلام عنوان این تحقیق است.

قسمت عمده ای از مشکلات اخلاقی بر اساس روشهای تربیتی نادرست و غیر اسلامی ایجاد می گردد . مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در اسلام نشان می دهد تربیت انسان متقی، مؤمن متعهد و خداجو بر اساس روشهای اصول الهی. اسلامی امکان پذیر است. در منابع معتبر اسلامی آیات و روایات بسیاری در زمینه های اصول و روشهای تربیتی اسلام آمده است.

هدفهای کلی و آرمانی تحقیق

اهداف کلی و آرمانی این تحقیق به دو قسمت تقسیم می شود، خود موضوع تحقیق و پیشنهادها. از آنجا که اهداف تعلیم و تربیت یک کشور باید با توجه به فلسفه اجتماعی مردم و ارزشهای مورد توافق یک جامعه تدوین شود، لذا در این تحقیق روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین مورد بررسی قرار گرفته که بینش اسلام و قرآن و بینش انبیاء الهی است. با توجه به اینکه روشهای تعلیم و تربیت برگرفته از قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام می باشد. این روشها در جوامع اسلامی مخصوصاً ایران مورد استفادة نهادهای آموزشی پرورشی قرار می گیرد. و از سویی الگوهای واقعی تعلیم و تربیت اسلامی ائمه معصومین می باشد که سعی در پژوهش و بررسی روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین ضروری می باشد.

سؤالهای ویژه تحقیق

1-   نظر معصومین علیه السلام درباره شخصیت دادن و محّبت به کودکان و نوجوانان یک روش تربیتی چیست؟

2-   اهمیت تربیت کودک در خردسالی از دیدگاه معصومین علیه السلام چیست؟

3-   دیدگاه معصومین دربارة نقش خانواده در تربیت کودک چیست؟

4-   آیا تربیت امکان پذیر نیست؟

روش تحقیق

از آنجا که این تحقیق سعی دارد، روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین علیه السلام در کتب منابع اصلی مورد بررسی قرار دهد و مشخص کند روشهای تربیتی معصومین برای هدایت و راهنمائی انسان به سوی خداوند متعال و سعادت دنیا و آخرت دارای جنبه کاربردی می باشد.

از آنجا که در این تحقیق سعی دارد ، روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین علیه السلام در کتب و منابع اصلی مورد بررسی قرار دهد و مشخص کند روشهای تربیتی معصومیت برای هدایت و راهنمائی انسان به سوی خداوند متعال و سعادت دنیا و آخرت دارای جنبه کاربردی می باشد.

اهمیت و ارزش تحقیق

از آنجا که منابع مهم تعلیم و تربیت اسلامی بعد از قرآن کریم و احادیث و روایات رسیده از ائمه معصومین علیهم السلام می باشد، و آثار این احادیث در تربیت مسلمانان بر هیچ فرد منضفی جای ابهام و تردید باقی نمی گذارد این تحقیق در نظر دارد که تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین (ع) را از کتب و منابع  غنی اسلام  مورد بررسی قرار دهد.

قسمت عمده ای از مشکلات اخلاقی بر اساس روشهای تربتی نادرست و غیر اسلامی ایجاد می گردد مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در اسلام نشان می دهد تربیت انسان متقی، مؤمن و متعهد و خداجو بر اساس روشهای اصول و الهی اسلامی امکان پذیر است. در منابع معتبر اسلامی آیات و روایات بسیاری در زمینه های اصول و روشهای اسلام آمده است.

تعریف واژه ها یا اصطلاحات تحقیق

معنی لغو تربیت

«این کلمه در زبان عربی از «ربی، یربی» به معنای تهذیب ، جهت دادن، تدبیر، و رهبری کردن و غذا دادن آمده است. و فضل نور با ، یربو» به معنی زیاد شدن و نمو کردن می باشد.[1]

تربیت از نظر اصطلاحی

«تربیت عبارت است از : پرورش دادن، یعنی استعدادهای درونی را که بالقوه در یک شئی موجود است به فعلیت در آوردن و پروردن. »[2]

معنی تعلیم :

«عبارت است از یاد دادن به طوری که نیروی فکری را پرورش و استقلال بدهد و قوة ابتکار او را زنده کند. [3]

معنی لغوی الگو

«روبر، مدل ، سرمشق، مقتدی ، اسوه، فدوه ، مثال ، نمونه»

معنی اصطلاحی

روش سرمشق گیری یا الگو برداری از رفتار دیگران از طریق مشاهدة رفتار آنان است.

سابقة موضوع تحقیق

در این فصل ابتدا تعریف دین تربیت ویژگیهای روش اسلامی تعلیم و تربیت

بعضی تعلیم و تربیت را انتقال معلومات و مهارتها می دانند. عده ای تصور می کنند تعلیم و تربیت یعنی تشکیل عادات و صفحات معین در فرد پاره ای تعلیم و تربیت را آشکار ساختن استعدادهای فرد می دانند. بین مربیان اشخاصی هستند که تصور می کنند تعلیم و تربیت یعنی آماده کردن فرد برای زندگی اجتماع معین و آشنا ساختن وی به آداب و رسوم و عقاید و افکار خاص بعضی از مربیان تعلیم و تربیت را عبارت از ایجاد و تأسیس محیط مساعد برای ارضای رغبتها و تمایلات شخصی فرد می دانند به نظر عده ا تعلیم و تربیت رهایی یافتن فرد از آداب و قیود اجتماعی و فراهم کردن وضع طبیعی برای اوست علاوه بر این تعاریف نظریات صحیح دربارة ماهیت تعلیم و تربیت گفته اند : تعلیم و تربیت راهنمای جنبه هایی مختلف رشد شخصیت فرد، یعنی جنبه بدنی جنبه عقلانی، جنبه عاطفی، جنبه اجتماعی ، جنبه دینی ، جنبه هنری و جنبه اخلاقی است . اما از دیدگاه اسلام تعلیم و تربیت عبارت از مجموعه ای اعمال یا تأثیرات عمدی و هدفدار یک انسان (مربی) بر انسان دیگر متربی ، بویژه عمل یا تأثیر فرد بالغ و مجرب بر کودک و نوجوان به منظور ایجاد صفات اخلاقی و علمی، یا مهارتهای حرفه ای به عبارت دیگری ؛ تعلیم و تربیت عبارت است از فراهم کردن زمینه ها و عوامل به فضلیت رساندن با شکوفا ساختن استعدادهای شخص در جهت رشد و تکامل اختیاری او به سوی هدفهای مطلوب و بر اساس برنامه ای سنجیده شده. [4]

ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت

نقش شگفت انگیز تعلیم و تربیت در زنذگی انسان و حتی حیوان، بر هیچ خردمندی پوشیده نیست و تاکنون هم ضرورت آن مورد تردید قرار نگرفته است چرا که تعلیم و تربیت صحیح می تواند فرد را به اوج ارزش ها برساند و اگر غلط افتد وی را به سقوط کشاند، زیرا آدمی در آغاز ولادتش فاقد علم و ادراک و تربیت و کمال است و به تدریج با تعلیم و تربیت مستقیم و غیر مستقیم استعدادهای بالقوة او به فعلیت می رسد و رشد و تکامل می یابد چنانکه قرآن مجید می فرماید : « والله اخرجکم من بطون امهاتکم لاتعلمون شیئاَ و جعل لکم السمع و الابصار و الافیده لعلکم تشکرون».[5]

و خداوند شما را از شکم مادرانتان بیرون آورد، در حالی که هیچ نمی دانستید و برای شما گوش و دیدگان و دلها قرار داد تا شکرگزار باشید.»

از این رو مکتب اسلام برای تربیت در تمام مراحل و مقاطع زندگی دستورهای ویژه ای داده است تا انسان از کودکی در کانون خانواده و در آغوش والدین ، معلم و فرهنگ محیط، تعلیم و تربیت مناسب و لازم را ببیند و برای مراحل عالیتر زندگی انسانی آماده شود و پرورش یابد.

بر اساس شکوفایی استعدادها و ارزش های والای انسانی مبتنی بر تعلیم و تربیت است و انسان شدن انسان و وصولش به کمال نهایی همه مرهون تعلیم و تربیت صحیح است.

تعلیم و تربیت در اسلام

نخستین حرکت در مسیر تعلیم و تربیت اسلامی با پیغمبر اکرم (ص) بوده است پیغمبر اسلام ضمن انجام رسالت و دعوت به دین جدید، همچنین رهبر و رئیس حکومت، مربی و معلم با نفوذ نیز بود. زیرا در آسنانه قرن هفتم میلادی اختر تعلیم و تربیت به گونة دیگری رقم خورد اولین آیات وحی بر پیامبر گرامی اسلام (ص) نازل گردید و با خطاب مبارک «اقراء و ربک الاکرم الذی علم بالقلم ، علم الانسان ما لم یعلم[6]، تعلیم و تربیت منشاء الهی یافت و به تعبیر برخی از عالمان و اندیشمندان اسلامی از اشرف ضاعات عالم شد. [7]

در همین آیات اولیه به عنوان نخستین سند مدون تعلیم و تربیت اسلامی بر دو عنصر بنیاد دین تعلیم و تربیت یعنی کسب دانش و از یک سو تعالی انسانی از سوی دیگر تأکید می شود.

روش تعلیم و تربیت در ایران بعد از اسلام

پس از ظهور نهضت اسلامی یعنی از عهد پیشوای اسلام و خلفای راشدین تا قرن دوم و سوم هجری مهمترین مرکز تجمع و تعلیم و تربیت مسلمانان «مسجد» بود در ایران نیز در غالب بلاد مهم نظیر بخارا، نیشابور و بلخ و غیره مساجد بزرگی وجود داشت که در آن جا مدرسان بزرگ به کار تعلیم و تربیت مشغول بوده اند غیر از مساجد که قرنها مرکز تعلیم و تربیت مسلمانان بود از قرن چهارم به بعد ایرانیان برای تعلیم و دانش ها و علوم معموله عصر خویش، به تأسیس مدارس جدیدی مبادرت کردن، در شاهنامه فردوسی در موارد مختلف از لغت فرهنگ و فرهنگیان و روش تعلیم و تربیت کودکان سخن به میان آمده است.

مهمترین مراکز تعلیم و تربیت :

در آغاز نهضت اسلامی برخلاف روزگار ما، برای تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان دانشجو و طلاب، محل و ساختمان مخصوصی آماده و مهیا نمی کردند، بلکه چون تعلیم و تربیت ریشه و بنیان مذهبی داشت را داوطلبان علوم دینی در مساجد، محفلها و حلقاتی تشکیل می دادند و اوقات تعلیم و موقعی بود که مردم از عبادت فارغ شده رو به مسجد نیاز نداشتند هر استادی به ستونی تکیه می زد یا در گوشه ای رواق می نشست و تعمین گرد او حلقه می زدند. برای تعلیم الفباء و کلام ا... در عده ای از مساجد مکتب بر پا می شد. شرط ورود به مکتب فقط این بود که کودک از عهده شست و شو و طهارت خود برآید بنابراین معمولاً پنج تا شش سالگی طفل را به مکتب می گذاشتند. بعضی از مکاتب در خانة مکتب دار و برخی در دکانها تشکیل می شد. [8]

دین چیست؟  

در قاموس و فرهنگهای عربی دین و مشتقات آن به مفاهیم مختلفی از قبیل اعتقاد، قهر، حکم و داوری، سیاست و تدبیرها محاسبه، خلق و عادت، مجازات، طاعت، خضوع و جز آنها معنی شده است که همة آنها با مفهوم دیانت در محاورات و مکالمات امروزة ما مرادف می باشد، در قرآن نیز دین به معنی شریعت و آئین و جز ایر و حساب  و جز آنها به کار رفته است، چنانکه کلمة دین در آیة «اِن الدین عندا… لاسلام» به معنی شریعت است، و در آیة «مالک یوم الدین» به معنی حساب و جزاء می باشد.

بشر در هر عصری به این نیازمند است :

یکی از نکاتیکه قرآن در این مورد بدان اشاره کرده است آیه «فاقم وجهک للدین حنیفاً فطره ا… التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق ا… ذللک الدین القیم و لکن اکر الناس لایعلمون»

خداوند در این آیه یادآوری می کند : دین ، هماهنگ با فطرت و طبیعت انسانی و بنابراین همیشه بصورت یک احتیاج قطعی و ضروری بشر، خودنمائی می کند.

تربیت و اقسام آن

تربیت عبارت از پرورش کودک در تمام نواحی وجود او است. جهات وجودی یک کودک، متعدد است. و بنابراین تربیت و پرورش برحسب این جهات مختلف خواهد بود.

1-   پرورش بدنی :

برای آنکه کودک سالم و نیرومند باشد و بتواند در مقابل بیماریها مقاومت نماید.

2-   پرورش عقلی :

تا سطح تفکر و ادراک کودک بالا رفته و نسبت به اشیاء و امور دارای رأی صحیح و نظر عمیق، و توانائی بر استدلال منطقی شود.

3-   پرورش اخلاقی :

وقتی افراد یک جامعه – از نظر جسم و روح و عقل – سالم باشند، آن جامعه مترقی، و از انحراف مصون خواهد بود. وظیفه تربیت این است که سلامتی در این افراد را حفظ نموده و وجدان آنها را برای آنکه دارای احساس و شعور دقیق و رقیق گردند تغذیه کند. و میان فرد و محیط هماهنگی و تناسب ایجاد نماید.

عوامل تربیت

خانه یا خانواده مدرسه به جمعیت های دینی و اخلاقی عوامل پیش بینی نشده.

تربیت عقل

در تعلیمات اسلامی برای پرورش عقل، اسلوب های خاصی رعایت شده است ، اولاً باید گفت: خداوند در قرآن مجید می فرماید

و پیروی مکن از آنچه به آن علم و یقین نداری هر گوش و چشم و دل (عقل) همة آنها مستقل اداء وظایف خود می باشند.

محیط تربیت

محیط مساوی به محیط معنوی محیط خانه و خانواده محیط رفاقت و معاشرت محیط مدرسه اهمیت تربیت اخلاقی

اخلاق از دین ریشه می گیرد.

دین و اخلاق دو حقیقتی هستند که در دریافت اسلامی و سایر ادیان دیگر از هم جدائی ندارد. اسلام منطق خود را در مسایل اخلاقی گسترش داده و از بنیادهای اخلاقی برای رفتار انسانی و انگیزه های آن بحث کرده است.

ویژگیهای روش اسلامی

طریقة اسلام برای تربیت عبارتست از رسیدگی همه جانبة سرشت و آفرینش بشر که هیچ چیز را در این میان به جای نگذاشته از هیچ چیز غفلت نمی کند. هم بر تربیت جسمش می پردازد هم عقل و هم روانش، هم شامل زندگانی معنوی اوست و هم حیات مادی، و بالاخره سرتاسر فعالیتهای او را در بر می گیرد . تمام وجود بشر را آنطور که هست و آنچنانکه خدا آفریده مورد توجه قرار می دهد. با همان سرشتی که از ابتدا خدا آفریده است. هیچ جزئی از آن را مورد غفلت قرار نمی دهد، و اگر استعدادی در ترکیب اصیل آن نباشد بر او تحمیل نمی کند.

روش عبادت

از بارزترین خصوصیات روش اسلامی، روش عبادت است، ولی عبادت در اینجا احتیاج به توضیح دارد. باید دانست که عبارت منحصر به آداب و رسوم تعبدی معروف مانند نماز و روزه و زکات. نیست بلکه دارای معنی بسیار عمیق تر و شامل تری است، و آن عبارتست از پیوند همیشگی با خدا سراسر روش تربیتی در حقیقت همان پیوند است همة فروع و شعبه های تربیت از آن سرچشمه گرفته بازگشت همة آنها هم در پایان کار به سوی آنست.

تعریف تربیت

تربیت عبارتست از فراهم کردن زمینه ها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای انسان در جهت مطلوب.

تعریف تعلیم

تعلیم عبارتست از فراهم کردن زمینه ها و عوامل برای اینکه متعلم دانشی را واجد شود.

اهمیت تربیت از نظر پیشوایان اسلام

پیشوایان گرامی اسلام (ع) از همان ابتدا مسأله (تربیت و هدایت) مردم را در رأس برنامه های خود قرار می دادند.

معاویه بن عمار گوید : به امام صادق (ع) عرض کردن شخصی حدیث شما را نقل می کند بصورتی که در میان مردم پخش می شود و در نتیجه آن دلهای مردم و خصوصاً شیعیان شما آرامش و قدرتی می گیرد،  در حالیکه ممکن است عابدی از شیعیان شما چنین حرکتی را نداشته باشد، کدام افضل است؟

امام صادق (علیه السلام) در جواب فرمود : « کسی که حدیث ما را نقل می کند تا دلهای شیعیان و سایر مردم  از آن قدرتی بگیرد، مقامش از هزار عباد بالاتر است.»

اهمیت تعلیم از دیدگاه معصومین (ع)

پیرامون اهمیت «تعلیم » و مقام والای معلم، در سیرة معصومین (ع) و سخنان ایشان وی می گردد.

ویژگیهای تعلیم و تربیت اسلامی

1-   تزکیه و اصلاح خویش 2- هدایت و حفاظت از دیگران 3- خدا را برخود و بر جزء جزء رفتار خویش ناظر داشتن 4- اولویت حیات اخروی در عین تأمین حیات دنیوی 5- جامعیت و شمول 6- اختصاصی نبودن تحصیل علم 7- تحصیل علم در هر زمان و مکان 8- اشتمال بر علم و عقل و تجربه 9- جهانی و جاودانی بودن 10- قابلیت تحقیق و اجرا

اهداف تعلیم و تربیت اسلامی     

ضرورت و نقش هدفها

برای شروع هر کاری، قبل از هر چیز باید اهداف آن کار مشخص باشد و دقیقاً بدانیم که هدف ما از انجام آن کار چیست تا از وسائل و راهها و روشهائی در انجام آن کار استفاده کنیم که در جهت تحقق اهداف مورد نظر باشد. اگر بخواهیم قسمتی از بدن یک انسان را اجرا می کنیم ابتدا باید هدف از جراحی را مشخص کنیم تا برای نیل به آن با ایجاد شرایط لازم، از وسائل و ابزار جراحی به طریق استفاده نمائیم که هدف مورد نظر تأمین گردد.

تعلیم و تربیت نیز چنین است. برای آنکه  تربیت خویش را آغاز کنیم ما ابتدا باید مطالب فراوانی جلب نظر می کند که در این مختصر به ذکر چند نمونه از آنها اکتفا می کنیم. ذکر همین خلاصه، حاکی از جایگاه رفیع معلم و اهمیت «تعلیم»از دیدگاه اسلام است.

امام حسین (ع) به ابوعبد الرحمن سلمی که معلم قرآن بود و به یکی از فرزندان آن حضرت سورة حمد را یاد داده بود، هدایای فراوانی عطا فرمود و هنگامی که مردم با تعجب گفتند که این معلم در خور چنین هدایائی نبود، حضرت جمله ای فرمود که ارزش این جمله به مراتب بیشتر از آن جوائز بود و مقام چنین معلمی را بیشتر تثبیت می کرد و فرمود :

«آنچه را که من در مقابل این تعلیم و آموختن تقدیم داشتم کجا و آنچه را که او به کودک من عطا کرده است کجا.»

رسول گرامی اسلام (ص) در اهمیت «تعلیم» می فرماید :

«هیچ صدقه و بخششی از لحاظ میزان پاداش و بازدة معنوی نمی تواند با نشر و تعلیم علم، برابری کند.»

همچنین فرمود: « هرگونه هدیه و ارمغانی که یک فرد مسلمان به برادر دینی خود اهدا می کند، برتر و والاتر از سخن حکمت آمیز نیست، سخنی که خداوند از رهگذر   آن بر مراتب هدایت آن برادر ایمانی افزوده و از گمراهی او جلوگیری می کند.»

امام صادق فرمود :

اگر کسی راه و رسم خیر و نیکی را به شخصی تعلیم دهد هم وزن پاداش کار نیک او، اجر و پاداشی عاید هدف از تربیت او را مشخص نمائیم. بدانیم چگونه انسانی می خواهیم بپروریم و بر فرض که تربیت مؤثر واقع شد در او چه تغییری حاصل می شود؟ تا با توجه به این هدفها ، برنامة همه جانبه و هماهنگی طرح ریزی کرده و با روش مطلوب به اجرای آن بپردازیم.

مزایا و محدودیتهای اهداف دور و نزدیک

هدف ما نقطه ای است که آدمی برای وصول به آن در حرکت و تلاش است، محرک و مشوق آدمی به کار و فعالیت و راهنمای او در حرکت است. این نقطه گاهی با ما فاصلة کمی دارد و به عبارت دیگر، هدف قریب و سریع الوصول است و زمانی فاصلة آن از ما بسی دور و همچون ستاره ای دور از دسترس است.

هدف غائی

هدف غائی تربیت و تعلیم اسلامی آن است که مقدمات حرکت و هدایت آدمی را در صراط مستقیم پرستش پروردگار فراهم آورد و معراج او را به مرحله کمال انسانی آسان سازد و راه بازگشت به احسن تقویمی را که بنیاد آفرینش وی بر آن استوار است، هموار کند و به یاری عمل صالح از مراحل و مدارج علم و ایمان بگذراند و هر لحظه بیشتر به خدا که مقصد نهائی این سیر و سلوک است، نزدیک نماید.

اهداف کلی

انسان در مقام سعی عمل و قلبی و عقلی، برای وصول به حق همواره در برابر سه امر مرتبط با یکدیگر قرار می گیرد که در عین حال هم مجاب و هم وسیلة تقرب، هم مانع و هم سبب نیل به هدفند. این امور عبارتند از :

1-   خود انسان با همة استعدادها و امکاناتش

2-   جامعة بشری و تاریخ آن

3-   طبیعت

اهداف کلی تعلیم و تربیت مانند موجی از دریای هدف غائی آن سربرمی آورند و همچون مجموعه ای هماهنگ و مرتبط با یکدیگر بر پایة این هدف استوار، حول محورش در جنبشند.

بنا بر آنچه گذشت به منظور وصل به هدف غائی تعلیم و تربیت که : تسهیل سیر صعودی و متعالی انسان و تسریع حرکت و هدایت وی در صراط مستقیم پرستش پروردگار عالم است،  هدفهای زمینه ساز زیر باید همواره در عمل مدنظر باشد و بخش نخست این اهداف به عنوان امور تلقی شود. زیرا این هدف نسبت به هدفهای دیگر و در ارتباط با هدف غائی، جنبه زیر بنائی و راهگشائی دارد. تعلیم و تربیت باید بر معرفت و ایمان به خدای یکتا و اعتقاد به اسلام و قرآن متنبی باشد و عمل طبق شرایطی را که ایمانی این چنین اقتضاد کند، بینجامد.

---

جهت دریافت فایل بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

برچسب ها : بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام , تعلیم و تربیت اسلامی , بررسی تعلیم و تربیت اسلامی , معصومین , دانلود بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام , معارف , الهیات , نیاز کودکان به تحسین , روش الگویی , تربیت در گذشته , پرورش ایمان و اخلاق , تعریف تربیت , ویژگیهای تعلیم و تربیت اسلامی , تفاوتهای فردی از نظر قرآن کریم , ا