طرح حقوقی بررسی وضعیت حقوقی اطفال شبیه سازی شده

دسته: حقوق
بازدید: 126 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 59 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 109

طرح حقوقی بررسی وضعیت حقوقی اطفال شبیه سازی شده در 109صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش

قیمت فایل فقط 4,900 تومان

طرح حقوقی بررسی وضعیت حقوقی اطفال شبیه سازی شده

مقدمه

بشر همواره بلند پرواز بوده و سعی نموده است به آرزوهای ناممكن دست یابد. این تلاش موجب گردیده به موفقیت‌های بزرگی نایل شود. سال‌ها قبل انسان علاقه مند بود جهان خارج از كره خاكی را بشناسد و آن را به تسخیر خود درآورد ولی تا قبل از اینكه بتواند پرواز كند. این آرزو و در حد توهم و تخیل بود. پس از آن كه آدمی برای اولین بار توانست پا بر روی كرة ماه بگذارد این باور قوت گرفت، كه پتانسیل موجود در انسان توانایی انجام كارهای بزرگی را دارد. وقتی خداوند به فرشتگان دستور داد در مقابل انسان خاكی زانوی تعظیم بزنند، بخاطر نیروی بزرگی به نام عقل و خرد بود كه در نهاد انسان قرار داده بود. انسان كه زمانی كه در غارها مانند حیوانات زندگی می‌كرد، اكنون طبیعت و حیوانات را در جهت رفاه و آسایش خود به خدمت گرفته است.

تولد انسان غیر از روش معمول آن از آرزوهایی بوده كه انسان از سالیان دور در فكر تحقق آن بوده است. در سالهای اخیر انتشار خبر موفقیت‌های دانشمندان علم ژنتیك در شبیه سازی حیوانات، دنیا را به شگفتی واداشت.

و متعاقباً شركت كلوناید مدها شد، از طریق شبیه سازی دختری به نام «حوا» بدنیا آمده است.

این تحقیق راجع به جنبه‌های ژنتیك شبیه سازی نیست. با این وجود برای تجزیه و تحلیل حقوقی آن، تطبیق آن با قواعد حقوقی باید آن را شناخت.

لذا ابتدا به صورت مختصر مكانیسم و تاریخچه شبیه سازی را بیان كرده سپس به تطبیق این مقوله با امور حقوقی و گهگاه فقهی می‌پردازیم شبیه سازی انسان شناخته نو ظهور علم ژنتیك بوده و بر همین اساس در شرع مقدس اسلام و دیگر ادیان الهی راجع به آن اظهار عقیده نشده است. با این وجود در مدت كوتاهی كه موضوع شبیه سازی مطرح شده، تعدادی از فقهای جدید راجع به این موضوع اظهار نظر كرده‌اند. شبیه سازی تاكنون به صورت جدی در هیچ كدام از دانشگاه‌های كشور و تقریباً دنیا مطرح نشده و بعد حقوقی آن نگشوده مانده است، لذا علیرغم نبودن منابع فارسی و وقت گیر بودن مسئله مصر بر آن شرم تا كار تحقیقی خود را بر این موضوع قرار دهم.

اولین مسئله در این تحقیق نبود منابع فارسی بود كه منحصر به چند عنوان كتاب و تعدادی آرای فقهی بود. لذا با ترجمه‌ی متون و اخبار عربی و انگلیسی كه در اینترنت و كتب چاپ شده بود تحقیق را شروع كردم. در این كار تحقیقی سعی شده است ابتدا با توجه به منابع محدود در دسترس مكانیسم و مراحل شبیه سازی را شرح دهیم و سپس به بحث مشروعیت پرداختم اما از آوردن آن در تحقیق خودداری كردم. لذا بر آن شدم تا از آوردن آن خودداری كنم و در مبحث بعد به سوالات حقوقی راجع به طفلی كه از طریق شبیه سازی به وجود می‌آید پرداختم سوالاتی از قبیل اینكه چه ارتباطی بین طفل شبیه سازی شده و نزدیكانش وجود دارد؟

این افراد آیا از حقوق اجتماعی بهره مندند یا خیر؟

خصانت آنها به عهده ی كیست؟

این افراد از چه كسی ارث می‌برند؟

و غیره كه سعی شد به آنها جوابهایی منطقی و قانونی داده شود. 

شبیه سازی چیست؟

همة ما كم و بیش مطالبی در خصوص شبیه سازی شنیده‌ایم، ولی برای بررسی مشروعیت شبیه سازی نیاز داریم مراحل آن را نیز بشناسیم و طریقه تولید مثل را نیز مطلع باشیم در این مبحث سعی شده در دو گفتار این موضوع و مراحل آن را بیان كرده قادر مباحث بعدی با شناخت بهتر و دیدی بازتر به بررسی مسائل بپردازیم :

گفتار اول : تعاریف و اصطلاحات

هر چند این تحقیق راجع به جنبه‌های غیر پزشكی و غیر ژنتیكی شبیه تاست ولی واضح است كه برای تجزیه و تحلیل مذهبی، اخلاقی و حقوقی هر موضوع باید ابتدا آن موضوع را شناخت.

لذا قبل از اینكه به مباحث اصلی موضوع تحقیق برسیم باید ابتدا با برخی مفاهیم مرتبط با علم ژنتیك آشنا شده و سپس مكانیسم شبیه سازی، انواع و اشكال آن آشنا خواهیم شد.

سلول[1]- كوچكترین واحد بدن انسان را سلول گویند و تمام موجودات  زنده دارای سلول از هستة سلول[2] - بغیر از گلبول‌های قرمز در خون هر سلول دارای یك هسته است كروموزوم[3]- اجسام رشته مانندی كه DNA متشكل از آنها است كروموزوم نامیده می‌شود، سلول های غیر جنسی[4] بدن انسان دارای 46 كروموزوم است در صورتی كه سلولهای جنسی[5] دارای 23 كروموزوم است DNA - «... این ماده تركیبی است بنام دئوكسی ریبونوكلئیك اسید[6] كه با سه حرف DNA مشخص می‌شود. مادة مزبور دارای قدرت همانند سازی است و چنانچه یاخته دستخوش تغییر مولكولی گردد آن را در هنگام همانند سازی به مولكول‌های جدید انتقال می‌دهد.»[7]

ژن[8] - بخشی از مولكول DNA كه اطلاعات مربوط به خصوصیات موروثی را دارا است.

ژنوم[9] - به مجموع DNA موجود در یك سلول ژنوم گفته می‌شود.

گفتار دوم : تولید مثل

جانداران از طریق تقسیم سلولها تولید مثل می‌كنند این تقسیم به دو روش است.

الف : میوز[10] : كه همان تولید مثل یا تقسیم جنسی سلولها است كه در آن نیمی از كروموزوم‌های (سوماتیك) یا غیر جنسی خود را به اشتراك گذارده و به بیان دیگر همان گامت‌ها را به اشتراك می‌گذارد و طرف دیگر هم همین طور و به این ترتیب سلول تخم را كه 46 كروموزومی است و از تقسیم میوز بین كروموزومهای نر و ماده است تشكیل می‌شود.

ب : تقسیم میتوز [11]: راه دیگر تولید مصل تقسیم میتوز است كه بر خلاف میوز در این تقسیم از سلولهای جنسی استفاده نمی‌شود بلكه هر یاخته پس از رشد كافی، تقسیم شده و یاخته‌هایی همانند خود را به وجود می‌آورد كه در آنها تمام اطلاعات وراثتی یاخته اول موجود است.

بند اول : تولید مثل انسان

الف: باروری طبیعی :

همان عمل لقاح[12] است كه در آن اسپرم مرد با او ول یا تخمك زن در لوله‌های رحمی به هم می‌رسند و تركیب می‌شوند و در این فرآیند سلول تخم تشكیل شده كه به سمت رحم حركت كرده و لانه گزینی انجام می‌دهند و جنین تشكیل می‌شود.[13]

حال با فهم این قضیه كه تولید مثل طبیعی تقسیمی میوز است و در آن سلولهای جنسی 23 كروموزومی نر و ماده تركیب شده و سلول تخم 46 كروموزومی را تشكیل می‌دهند كه به این فرآیند لقاح گفته می‌شود حال به شرح تولید مثال از طریق شبیه سازی می‌پردازیم :

ب : تولید مثل از طریق شبیه سازی :

«واژه‌ی شبیه سازی از كلمه‌‌ی یونانی به معنای قلمه زدن، گرفته شده است شباهت شبیه سازی با قلمه زدن در این است كه در هر دو روش، عمل تولید مثل بدون لقاح انجام می‌گیرد.» [14]

شبیه سازی معادل كلمة استنساخ در ادبیات عرب می‌باشد. در زبان فارسی علاوه بر شبیه سازی از واژه‌هایی مانند كلون سازی، بدل سازی همسان سازی و همانند سازی استفاده شده است. در خصوص اینكه اولین بار چه كسی این واژه را در این معنا استفاده نموده گفته شده است «در سال 1903 میلادی هربرت و بر واژة كلون را برای توصیف مجموعه‌ای از جانداران برگزید كه به طور غیر جنسی از یك جاندار مشتق می‌شوند، این واژه ریشه یونانی دارد و به مفهوم قلمه است.»[15] بر خلاف روش متداول در تولید مثل انسان از راه شبیه سازی، تولید مثل به طریقی غیر از روش جنسی انجام می‌‌شود. به این صورت كه یكی از سلولهای بدن جنس نر یا ماده درون تخمك جنس ماده كه هسته آن خارج شده قرار می‌دهند و در محیطی خارج از رحم یا داخل آن رحم جنس ماده پرورش داده می‌شود.

بند دوم : مراحل شبیه سازی

شبیه سازی شامل پنج مرحله اساسی زیر است:[16]

مرحله اول – هسته زدایی تخمك گیرنده : در این مرحله با استفاده از نیروی مكش یك سرنگ هستند حاوی مادة ژنتیك (DNA) را از تخمكی كه سلول غیر جنسی درون آن قرار خواهد گرفت، خارج می‌كنند، متذكر می‌شویم تخمك از همان موجودی است كه با استفاده از سلول غیر جنسی او شبیه سازی انجام خواهد شد.

مرحله دوم : انتقال سلول دهنده به درون تخمك گیرنده : یك سلول غیر جنسی از بدن حیوان یا انسان كه قرار است از آن شبیه سازی شود، جدا نموده، درون ظرف كشت قرار داده تا چند روز رشد كند، سپس تودة سلولی رو به رشد یك سلول را جدا نموده و آن را به درون تخمكی كه قبلاً هستة آن خارج شده است منتقل می‌كنند.

مرحلة سوم : پیوند سلول دهنده با تخمك میزبان : در این مرحله با استفاده از جریان ضعیف الكتریسیته كه از بین دو الكترود مثبت و منفی عبور داده می‌شود، غشای سلول دهنده با غشای تخمك میزبان كه در میان دو الكترود قرار دارد پیوند زده شده و سپس هستة سلول غیر جنسی توسط تخمك محصور می‌شود كه نام رویان به آن داده‌اند.

مرحلة چهارم – كشت رویان شبیه سازی شده در انكوباتور : رویان در انكوباتور كشت می‌شود و این رویان به شیوه تخمك لقاح یافته شروع به تقسیم شدن می‌كند و به ترتیب به صورت 2 سلولی، 4 سلولی، 8 سلولی و ... رشد می‌كند مرحلة انكوباسیون بین 3 تا 5 روز طول می‌كشد.

مرحلة پنجم – انتقال رویان در حال رشد به درون رحم میزبان : رویان شبیه سازی شده در مرحلة 8 تا 64 سلولی، به رحم میزبان كه از همان نوعی است كه از آن شبیه سازی خواهد شد، منتقل می‌شود، جنین تا زمان تولد در رحم رشد خواهد كرد.

خصوصیات میزبان هیچ تاثیری در جنین شبیه سازی شده نخواهد داشت تصوری كه از شبیه سازی در اذهان عمومی مردم جای گرفته با واقعیت علمی فاصله بسیار زیادی دارد، برداشت و انتظار مردم از این پدیده نوظهور بیشتر متأثر از رمانها و فیلمهای تخیلی و عقاید بعضی از دانشمندان می‌باشد.

---

مبحث دوم : تاریخچه وبازتاب جهانی

در سال 1938 هانس سیمن[1] نظریه‌ای را مطرح كرد. بر این مبنا كه هسته‌ای از یك سلول جوان یا پیر را بعد از مرحله جنینی گرفته و آن را داخل یك تخمك قرار می‌دهیم در واقع او برای اولین بار شبیه سازی را مطرح كرد.

در سال 1952 اولین شبیه سازی یا شاید بهتر اولین تجربه شبیه سازی قورباغه اتفاق افتاد. روبرت بریكز و همكارش از دستگاهی به نام پیست برای مكیدن هستة سلول جنین پیشرفته یك قورباغه استفاده كردند و آن را به یك تخمك اضافه كردند ولی رشد نكرد.

در سال 1970 تجربه دوم در خصوص قورباغه پیشرفت بهتری داشت جان گاردن رویه‌ای مشابه به كاربرد بچه قورباغه‌ها رشد كردند ولی فقط تا زمان تغذیه زنده ماندند ولی بعد مردند اگر چه زنده نماندند ولی در تكنیك شبیه سازی پیشرفت بزرگی بود.

در سال 1997 میلادی اولین گوسفند شبیه سازی شد دكتر ویلموت گزارش داد كه او یك گوسفند شش ساله را از یك سلول غدة پستان گوسفند شبیه سازی كرده است هسته از یك گوسفند بزرگ برداشته شده بود هستة اخذ شده در تخمك داشته شد و بعدا بره از ان به دنیا آمده این بره به نام دالی[2] معروف شد.

در سال 2002 مصادف با دی ماه 1381 هـ . ش. خبری در روزنامه‌ها منتشر شد كه موجب شگفتی همگان شد. شركت آمریكایی كلوناید اعلام كرد نخستین انسان شبیه سازی شده را خلق كرده است. حاكم برژیت بوسیله (بویزلید) مدیر طرح كلون سازی انسان در یك نشست خبری اعلام كرد : انسان شبیه سازی شده دختری است كه در تاریخ 26 دسامبر 2002 به استفاده از سلول پوست بدن یك زن 31 ساله آمریكایی از طریق سزارین به دنیا آمد.

اگر چه این دختر شبیه سازی شده كه نام حوا[3] وارد در تمامی جهان معروف شد اما تا بحال مدعیان خلق وی او را از افكار عمومی دور نگه داشته‌اند و هیچ مرجع معتبری تولد وی را تایید نكرده و هیچ مشخصاتی از زنی كه از وی شبیه سازی شده منتشر نگردیده است.

جامعة علمی جهان معتقد است علیرغم اینكه ادعای شركت كلوناید با توجه به تحقیقات تأیید شده قبلی راجع به شبیه سازی بعید به نظر نمی‌رسد ولی برای اثبات تولد حوا از طریق شبیه سازی نیازمند انجام آزمایش DIVA بر روی وی می‌باشد.

با توجه به اینكه در جامعة جهانی نسبت به شبیه سازی واكنش‌های تندی صورت گرفته است، ممكن است تعداد بیشتری از انسانها به طریقة شبیه سازی به دنیا آمده باشند ولی به خاطر ترس از عكس العمل افكار عمومی این موضوع كتمان شده باشد با توجه به اینكه اعلام شده است تولد گوسفند شبیه سازی شده بعد از 277 بار آزمایش ناموفق به نتیجه رسید و آن گوسفند نیز بعد از مدتی به خاطر نارساییهایش از بین رفت چه بسا راه شبیه سازی انسان تعداد زیادی بچه شبیه سازی نارس و معلول به  وجود آمده باشد كه به خاطر ترس از افكار عمومی و واكنش مجامع بین المللی بصورت مخفیانه نابود شده‌اند.

«به اعتقاد دكتر هوشمند، همانند سازی انسان مدت هاست كه به وقوع پیوسته است. پیشرفت سریع علم ژنتیك بشر كنجكاو را در بسیاری از زمینه‌ها توانا ساخته و به احتمال زیاد این انسانها سالها قبل به دنیا آمده باشند. پیش از تولد اولین نوزاد همانند سازی شده تعداد زیادی نوزاد ناقص به علت ترس از مخالفت‌های جهانی از بین رفته‌اند.[4]

مبحث اول : بازتاب جهانی شبیه سازی

انتشار خبر مربوط به شبیه سازی واكنش‌های متفاوتی در دنیا داشت بسیاری از سران كشورها و شخصیت‌های بین المللی بلافاصله پس از طرح موضوع شبیه سازی انسان موضع گیری‌های تندی راجع به این موضوع  بیان كردند این موضع گیری‌ها در برخی موارد به تصویب مقررات ملی منطقه‌ای بین المللی در ممنوعیت شبیه سازی منجر شد در این مبحث همچنین مقایسه‌ای بین اهدا جنین  و شبیه سازی به عمل آمده است.

گفتار اول : عكس العملها و مجامع  بین المللی

انتشار اخبار مربوط به شبیه سازی انسان بازتاب بسیار وسیع و متفاوتی در مجامع بین المللی و نزد شخصیت‌های سیاسی مذهبی و علمی دنیا به دنبال داشت.

شبیه سازی انسان منجر شد به اینكه امیدها برای درمان بیماری‌هایی كه تاكنون پزشكی راهی برای درمانش نیافته بارور شود.  مانند سرطان، پارگینسون، ایدز و همچنین آرزوی عمو جاودان دوباره در ذهن انسان روشن شد.

ترس از عواقب سوء اخلاقی شبیه سازی انسان بر جوامع بشری و ایجاد اخلال در نظم، بیشترین مخالفتها را در برابر شبیه سازی انسان پدید آورد. در مجامع مذهبی هم مخالفت با نظام آفرینش و دخالت در كار خدائی (خلق انسا») را دلایلی برای لزوم ممنوعیت شبیه سازی انسان عنوان كردند كه به طور مختصر بیان می‌شود آكادمی (شورای) اسلامی فقه پس از بحث و بررسی دقیق در خصوص شبیه سازی انسان و اخذ نظر سازمان پزشكان اسلامی در سال 1997 در كویت جمعی برای بررسی مشروعیت شبیه سازی انسان برگزار شد و از پزشكان متخصص در این مورد دعوت به عمل آورد در نهایت به این نتیجه رسیدند كه :

«خداوند تنها خالق تمام گیتی است و هر چیز در هر جا و مكانی منحصراً بوسیله او خلق خواهد شد. او یك سیستم علت و معلولی در جهان ایجاد كرده است، شبیه سازی علت است و تنها خداوند می‌تواند معلول را ایجاد كند ولی شبیه سازی انسان بی نهایت مبهم و پیچیده است و از لحاظ مسائل اخلاقی و اجتماعی‌ها و وام نشدنی است. بنابراین مجاز نمی‌باشد.»[1]

مجمع اسلامی الازهر مصر در خصوص شبیه سازی عقیده دارد :

شبیه سازی انسان حرام است و باید به هر وسیله‌ای كه شده، جلوی آن را گرفت، اسلام با عملی كه نافع است مخالفتی ندارد ولی چنین علمی را كه مضر است، حرام می‌كند. تا بشر از مضرات آن مصون بماند و از اشكال مسخ كننده‌ای كه ممكن است ناشی از شبیه سازی باشد در امان بماند.[2]

وایتكان در سال 2003 طی نامه‌ای به سازمان ملل در خصوص شبیه سازی اعلام كرد. «... موضع گیری‌هایی كه (در دفاع از شبیه سازی انسان مطرح گردید) شدیداً خطراتی را متوجه منزلت و مرتبه انسانی نموده است كه تنها با قطعنامه جامع بین المللی تحت تاثیر قرار می‌گیرند نه با قطعنامه‌ جزیی. پایدارترین راه حل یك ابزار قانون تمام شمول است. به هر حال یك قطعنامه جامع ابزار قانونی الزام آوری است كه دولتها را در اختصاص قوانین ملی در مورد شبیه سازی راهنمایی می‌كند.»

---

این متن فقط قسمتی از طرح حقوقی بررسی وضعیت حقوقی اطفال شبیه سازی شده می باشد

جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 4,900 تومان

برچسب ها : طرح حقوقی بررسی وضعیت حقوقی اطفال شبیه سازی شده , طرح حقوقی , وضعیت حقوقی اطفال شبیه سازی شده , دانلود طرح حقوقی